Zdolne dziecko w szkole czy w domu to z jednej strony skarb, a z drugiej wyzwanie. Wielu rodziców zastanawia się jak wychowywać zdolne dziecko? Jak reagować na jego potrzeby, by nie zaprzepaścić cennych umiejętności, ale też nie zaniedbać innych sfer rozwoju? Jakie są specyficzne cechy zdolnego dziecka i jak je wspierać?
Spis treści:
- Skąd się bierze dylemat, jak wychowywać zdolne dziecko?
- Wskazówki, jak wychowywać zdolne dziecko
- Cechy zdolnego dziecka
Skąd się bierze dylemat, jak wychowywać zdolne dziecko?
Zdolne dzieci napawają rodziców dumą, ale jednocześnie stanowią wyzwanie rodzicielskie. Niejednemu dorosłemu sen z powiek spędza pytanie o to jak wychowywać zdolne dziecko, by było pewne siebie, ale nie zarozumiałe; miało osiągnięcia, ale nie było przeciążone; nie równało w dół do innych, ale miało kolegów, itd. Zdolne dzieci z jednej strony łatwiej się uczą, szybciej nabywają pewne umiejętności i jasno wyrażają swoje myśli, ale z drugiej strony są często uparte i nieustępliwe, co nieraz przysparza im trudności w relacjach. Zdolne dziecko w szkole zazwyczaj jest albo bardzo ciche albo wręcz przeciwnie – energiczne, przebojowe. Pierwsze zwykle nie sprawia problemów wychowawczych, próbuje się nie wyróżniać i ma trudności z nawiązywaniem relacji z rówieśnikami. Drugie z kolei na lekcjach uzewnętrznia swe znudzenie, jest „trudne wychowawczo”, przy czym może to dodawać mu popularności wśród kolegów lub też zniechęcać ich do nawiązywania relacji koleżeńskich.
Wskazówki, jak wychowywać zdolne dziecko
Pozostaje zatem pytanie jak wychowywać zdolne dziecko, by było szczęśliwe, dobrze czuło się ze sobą, ale też by inni nie czuli się źle w jego towarzystwie?
- Przede wszystkim warto budować jego poczucie własnej wartości w oparciu o to, że jest, a nie co osiąga. Sprawiać, by czuło się ważne niezależnie od swoich osiągnięć czy ich braku. Nauczyć je akceptować porażki i konstruktywną krytykę, pokazać że każdy ma prawo do błędów i nie przekreślają one jego wartości jako człowieka.
- Ucz dziecko rozpoznawania własnych potrzeb i umiejętności zaspokajania ich w sposób akceptowany społecznie, ucz rozpoznawania swoich emocji oraz odpowiedniego wyrażania ich.
- Aby dziecko mogło odnieść sukces w jakiejś dziedzinie to oprócz potrzeby osiągnięć, musi też mieć zaufanie do swoich możliwości i być wolne od poczucia niższości. Nie można zatem wytykać mu ciągle najdrobniejszych błędów ze strachu, że będzie zbyt pewne siebie i aroganckie. Należy przekazać mu wiarę w swoje umiejętności i w możliwość samodzielnego naprawiania błędów.
- Ponadto, aby nie zaprzepaścić ponadprzeciętnych zdolności dziecka, należy podtrzymywać jego ciekawość, dawać możliwość rozwoju, nie wyśmiewać zainteresowań, ale zachęcać do ich pogłębiania z jednoczesnym zapoznawaniem z zagadnieniami z innych obszarów. Trzeba pozwolić dziecku doświadczać, poznawać, odkrywać. Wyposaż dziecko w „narzędzia” do rozwiązywania problemów, a nie gotowe rozwiązania.
Cechy dziecka zdolnego
Zastanawiasz się, co takiego wyróżnia zdolne dzieci spośród rówieśników? Jakie cechy sprawiają, że ich inteligencja jest wykorzystywana na wysokim poziomie?
Cechy zdolnego dziecka:
- Ciekawość poznawcza i żwawość intelektualna – ponadprzeciętna dociekliwość, zainteresowanie abstrakcyjnymi zagadnieniami, ekscytacja nowym problemem, który z przyjemnością rozwiązuje;
- Bogate słownictwo z dobrym rozumieniem znaczenia i zastosowania wielu słów;
- Spostrzegawczość – dostrzega detale i subtelne różnice zarówno między przedmiotami, jak i ideami;
- Wyobraźnia – łatwo uruchamia wyobrażenia zarówno odtwórcze, jak i twórcze;
- Samokrytycyzm – ma wobec siebie bardzo duże oczekiwania, samo stawia sobie wysokie wymagania i nie zadowala się łatwo swoimi osiągnięciami;
- Szerokie, a w wybranych dziedzinach bardzo pogłębione zainteresowania;
- Ponadprzeciętna dojrzałość, wysoki poziom prowadzonych rozmów, domaganie się uzasadnienia twierdzeń przez rozmówcę;
- Wytrwałość i zdolność długiej koncentracji uwagi bez odczucia zmęczenia w czasie zaangażowania w zadanie.
W wychowaniu zdolnego dziecka, jak w przypadku każdego innego, ważna jest relacja. Dziecko potrzebuje wiedzieć, że jest wartościowe dlatego że jest. Jeśli nauczy się, że jego zdolności i osiągnięcia go nie definiują jako człowieka, łatwiej będzie znosić porażki i się po nich podnosić. Wiara w swoje możliwości pozwoli mu uczyć się na błędach, bo są one po to, by uświadomić nam, jak następnym razem zrobić coś lepiej. Ponadto zaspokojenie potrzeb emocjonalnych stanowić będzie bazę do lepszych relacji z rówieśnikami. Dlatego oprócz otwierania przed dzieckiem świata wiedzy, poznania i doświadczania, ważna jest bliskość i akceptacja.